Yazı İçeriği
Tek katlı binalarda kat kaloriferi sistemi en uygun yoldur. Daha önce çok katlı binalarda kalorifer sistemlerinden bahsetmiştik. Günümüzde çok katlı binalarda da ortaya çıkan problemler sebebiyle ısıtma tesisatı uygulamaları yaygınlaşmıştır:
- Tek borulu sistem
- Çift borulu sistem
- Mobil sistem
Tek Borulu Kalorifer Tesisatı
Yatay tek borulu kalorifer tesisatı sistemlerinde, ısıtıcılar by-pass borusu ile bağlanmıştır. Bu sisteminde kazandan çıkan tek bir ana dağıtım borusu, bütün ısıtıcılara yeteri kadar sıcak su verdikten sonra, tekrar kazana geri dönecek şekilde tasarlanır.
Bunun için de Şekil 1’de gösterildiği gibi, kalorifer tesisatındaki suyun tamamının her ısıtıcıdan geçmesi veya Şekil 2’ ve Şekil 3’te gösterdiği gibi, suyun ısıtıcılardan kısmen geçmesi şeklinde yatay veya düşey düzenlemeli olarak yapılabilir. Genel olarak tek borulu sistemlerde prensip olarak ısı kaybının fazla olduğu (kuzey yönündeki) hacimlerindeki ısıtıcılar, kazana yakın olarak seçilir.
En büyük üstünlükleri, boru boylarındaki azalma nedeniyle, yatırım masrafları azdır, montajları basit, iki borulu sistemlere göre daha esnektir.
Tek borulu kalorifer sistemlerin en büyük sakıncaları, seri bağlanmış radyatörlerin giriş sıcaklığı, boru hattı ilerledikçe azalır. Hattaki bir sonraki radyatörün boyutları aynı olsa bile ısıtma gücü düşer. Hattaki sıcaklık düşüşü çok fazla olacağı için seri bağlanabilecek radyatör sayısı sınırlıdır. Seri bağlanmış radyatörler (yüksek dirençler) nedeniyle yüksek güçte bir pompa gerektiği için pompanın elektrik sarfiyatı fazla olmaktadır.
Diğer bir dezavantajı ise besleme hattından ısıtıcılara giden sıcak su debisinin uygun bir şekilde ayarlanmamasıdır. Buna çözüm olarak ısıtıcı üzerindeki vananın kısılması, besleme hattında ısıtıcı altındaki ana besleme borusunda genellikle bir boy küçük çap uygulanmasının yapılması, ısıtıcı çıkışında özel venturi elemanlarının veya ısıtıcı girişinde özel vanaların kullanılmasıdır. Bu sistemde ısıtıcılara giren ve çıkan su sıcaklıkları hassas olarak hesaplanmalı ve bunların ortalama değerlerine göre ısıtıcı kapasitelerinin seçimi yapılmalıdır.
Çift Borulu Kalorifer Tesisatı
Çift borulu sistemlerde mevcut ve kullanılır durumdaki binalarda en yaygın olarak uygulanan sistemdir. Paralel bağlanmış radyatörlerin giriş sıcaklığı, boru hattı ilerledikçe aynı kalır. Hattaki diğer radyatörlerin ısıtma gücünde azalma olmaz. Bundan dolayı düşük dirençler nedeniyle yüksek güçte bir sirkülasyon pompası gerekmez. Pompa basma yüksekliği, sadece kritik hattaki elemanların basınç kayıpları tarafından belirlenmektedir.
- Alttan dağıtılıp alttan toplanan çift borulu kat kaloriferi,
- Üstten dağıtılıp üstten toplamalı çift borulu kat kaloriferi,
- Üstten dağıtılıp alttan toplamalı çift borulu kat kaloriferi,
uygulamaları kullanılmaktadır.
Mobil Kalorifer Tesisatı
Mobil sistemlerde tek bir kolon çıkılarak, katlardaki kollektör kutularından her bir radyatöre şap içerisinden gidiş-dönüş boruları döşenir. Kollektörlü sistem olarak da adlandırılır. Borular şapın içine döşendiği için genellikle yeni binalarda uygulanır. Her katta ana kolondan her bir radyatöre ayrı gidiş-dönüş boruları döşendiğinden kritik hattın boru uzunluğu, dolayısı ile basınç kayıpları azalır. Kat içi borulamalarda fittings kullanılmadığından lokal akış kayıpları düşüktür. Daha az basma yüksekliğine sahip küçük bir pompa kullanılarak ilk yatırım ve işletme maliyetleri azaltılır. Plastik borunun hasar görmesi durumunda, koruyucu spiral kılıf içindeki boru çekilir ve yeni boru itilir. Borunun geçtiği yerleri kırıp açmaya gerek kalmaz. Ayrıca boru değişimi sırasında sadece kollektördeki ilgili hattın gidiş-dönüş vanaları kapatılarak konuttaki diğer odaların ısıtması kesilmez.
Tichelmann sistemi, çift borulu sistemin değişik bir uygulamasıdır. Her radyatörün kollektörden gelen ve kollektöre dönen hat uzunluklarının toplamı eşittir. En kısa gidiş hatlı radyatör en uzun dönüş hattına sahiptir. En uzun gidiş hatlı radyatör en kısa dönüş hattına sahiptir.
Tichelmann sistemi avantajı ise her radyatörden eşit seviyede akış sağlamaktadır. Bu sistem ile verimsiz radyatör olmamaktadır. Her bir radyatör vanasında reglaj yapmaya gerek yoktur.
Tichelmann Sistemlerin mobil sistemlerde kullanımı ise örneğin bir kollektör var, bu kollektöre yakın 5 metre mesafede bir radyatör ve 20 metre radyatör var. Kısa olan radyatörü uzun olan ile aynı uzunlukta boruyu dolaştırarak dengeleme yapılabilir.
Kalorifer tesisatı sistemleri hakkında bilgi vermeye çalıştım. Umarım faydalı olmuştur. Sormak istediğiniz her şeyi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.